1: Księżna Yseult o białych dłoniach, wdowa po Tristramie z Lijones
MĘSKICH
3: Biskup z Tamis Messire z Kaedin Kurwenal
DZIECIĘCYCH / STATYSTÓW / INNYCH
0
ILOŚĆ AKTÓW / OBRAZÓW, ILOŚĆ SCEN W AKTACH
Jednoaktówka, bez podziału na sceny.
MIEJSCA AKCJI
Sala dolna w zamku Arundel, we Francji. Ściany są pokryte czarnymi chustami, drzwi zasłonięte draperiami.
ELEMENTY KOSTIUMOWE / REKWIZYTY
Zbroja Tristrama, z czaszką ludzką w hełmie - mówi się o niej: czaszka przyprawia Biskupa o dreszcze. Ciężki topór wojenny, przytwierdzony do prawej rękawicy w zbroi. Yseult wychodząc pod koniec opiera się na zbroi: Topór urywa się i spada na podłogę, która wydaje głęboki ton, jakby zakończony jękiem.
ODNIESIENIA MUZYCZNE / LITERACKIE
Dramat osnuty jest wokół wątku Tristana i Izoldy (nie ma odniesienia do konkretnego utworu literackiego tylko do całej legendy).
JĘZYK
OGÓLNIE
Proza.
CECHY SZCZEGÓLNE JĘZYKA
Język jest zrozumiały, z przewagą żywych dialogów, oszczędny, ostry.
Dramat jest ponadczasowy, niczym tragedie Szekspirowskie. W pewnym sensie usprawiedliwia potrzebę bycia złym człowiekiem. Rozumiemy chęć zemsty Yseult, nawet imponujące bywa jej okrucieństwo, kusi.
Zemsta, nie wybaczenie daje ukojenie.
Feminizm.
D.G.
Wielka moc jest w tym tekście - moc gniewu, złości i frustracji z powodu nieistniejącej, nieopowiadanej historii, z powodu niepełnej narracji, z powodu braku możliwości spełnienia zemsty.
Zło jako jedyny sposób na uzyskanie podmiotowości - Messire i Biskup myślą o Yseult jako o: (córce, siostrze, wdowie) możliwości na zdobycie sojuszników dzięki jej zamążpójściu. Właściwie tylko dzięki temu, że jej marzenia o zemście przerażają Biskupa, mężczyźni dają jej spokój.
Feminizm. Gender studies.
Odnajdywanie innej, ukrytej strony historii, mitu, legendy, przywracanie pamięci o innej perspektywie.
U.K.
Kino lęku, gdzie podskórnie wyczuwa się wszelkie napięcia i drgania.
Bergmanowskie kadry, wszystko rozgrywa się w dialogach.
Schemat trójkąta miłosnego i chęć zemsty. Napawanie się bólem i cierpieniem innych.
Atmosfera z Funny Games, tylko oprawcą jest kobieta.
A.K.
PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI AKTORSKIE
Barwne postaci, szczególnie postać kobieca daje duże możliwości interpretacyjne. Ważne, dynamiczne monologi.
D.G.
Postać Yseult - silna, zdecydowana, przetwarzająca ból w gniew, może szalona, może najmądrzejsza, karmiąca się niejasnościami.
Bardzo oszczędne dialogi, dostarczające szczątkowych informacji, osnute wokół tajemnic.
U.K.
Bardzo ciekawa postać Yseult - poprowadzona wbrew pozorom bardzo niejednoznacznie.
A.K.
PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI INSCENIZACYJNE
Tekst daje dużą wolność inscenizacyjną. Niestety jest trochę za krótki.
D.G.
Bardzo krótki tekst - co nie znaczy, że nie można tego rozwinąć scenicznie lub połączyć z czymś.
Dramat otwiera szerokie pole interpretacyjne - nic tu nie jest proste, każda próba rozstrzygnięć moralnych ma swoją „drugą stronę” albo rozbija się o mur stereotypów.
Pytanie o tzw. „kostium” (w pewnym sensie jest to decyzja dotycząca konwencji, ale i obszerności filozoficznej interpretacji): historyczny, fantastyczny, rycerski, baśniowy, rodem z horroru?
U.K.
Ciekawy zabieg z wydobywającymi się z lochów odgłosami jęków uwięzionych pod salonem kochanków.
A.K.
UWAGI DODATKOWE
Jednoaktówka bardzo interesująca, w stylu Lady Makbet.
Powracający u Hertzówny wątek prawa kobiety do zła.
U.K.
Wcielenie zła - Yseult. Poza dobrem i złem. Utrzymanie napięcia - do końca nie wiadomo czy bohaterka blefuje czy też mówi prawdę. Atmosfera jest duszna, przepełniona bólem i strachem. Mdły zapach krwi unosi się w powietrzu.
A.K.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
DATA POWSTANIA
1905
WYDANIE
Hertzówna Amelia, Dramaty zebrane, Wydawnictwo KUL, Lublin, 2003, ISBN 83-7363-134-8 (opracowanie i wstęp: ks. Marian Lewko, uzupełnił i do druku przygotował: Wojciech Kaczmarek)
DOSTĘPNOŚĆ
w niektórych księgarniach (np. uniwersyteckich, internetowych) i bibliotekach Rękopis znajduje się w Bibliotece Narodowej.
PRAPREMIERA
11.04.1968, Teatr Polskiego Radia, reż. Zofia Rakowiecka (w roli Yseult - Aleksandra Śląska) (wg portalu e-teatr powyższa realizacja radiowa to jedyne wystawienie dramatu)
INNE WAŻNE REALIZACJE
Brak informacji.
CIEKAWOSTKI
Dramat został opublikowany po raz pierwszy w 1905 r. na łamach Chimery (Chimera, 1905, t. 9, z. 27, s. 401-413).
Warto sięgnąć po wstęp do w/w wydania. Znajduje się tam m.in. próba odpowiedzi na pytanie, czemu - mimo uznania - dramaty Hertzówny były tak skąpo wystawiane.
