Tekst jest krótki i dosyć oczywisty, co nie znaczy, że nieciekawy. Chodzi o rachunek sumienia. Wyobraź sobie taką hipotetyczną sytuację: z jakiś powodów nagle, teraz, umierasz. Jak wypada twój bilans? Nie chodzi tu tak naprawdę o wiarę i jakąś karę, ale o samozadowolenie. Czy jesteś z siebie dumny, czy jeszcze nie bardzo, a może już nie jesteś albo w ogóle nie potrzebujesz być z siebie dumnym. Ten tekst to pauza na samo-rozliczenie, z przymrużeniem oka, właśnie po to, żeby się tak nie napinać, żeby pozwolić sobie być swoim jedynym sędzią. Przydaje się raz na jakiś czas.
D.G.
Uniwersalizm śmierci i umierania. Rozmowa konającego, „wyświetlenie filmu życia”, analiza dobrych i złych uczynków jest kanwą wielu dzieł filmowych i teatralnych. Motyw śmierci, piekła, raju, zbawienia i potępienia jest stale obecny w kulturze i sztuce bez względu na epokę.
A.K.
Wiara w zbawienie.
Rozmowa o grzechach. I z samymi grzechami.
Absurd życia. Absurd umierania.
K.W.
PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI AKTORSKIE
Obsada może być znacznie mniejsza tak naprawdę, np. Człowiek staje się Duszą. Większość postaci ma po jednej zwrotce tekstu, można je połączyć.
D.G.
Postaci symboliczne dają duże możliwości aktorskie. Jednak ze względu na krótką formę pojawia się niedosyt przedstawienia poszczególnych bohaterów.
A.K.
Symbolizm, groteska, karykatura - potrzebna silna, odważna, pociągająca forma, bo psychologii i głębokich struktur w tym tekście nie ma.
K.W.
PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI INSCENIZACYJNE
Trudno mi sobie wyobrazić ten tekst na scenie, jest on mocno abstrakcyjny i trochę krótki. Raczej scenka rodzajowa, którą można do czegoś dołączyć.
D.G.
Wymaga adaptacji scenicznej.
A.K.
Bardzo krótki, silnie stylizowany tekst. Może służyć jako intermedium.
K.W.
UWAGI DODATKOWE
Tekst może być świetnym dodatkiem.
D.G.
Utwór bardzo krótki, być może warto połączyć go z czymś innym.
A.K.
Całość w formie żartu, a nie groźnej przestrogi. Nikt tam nie grzmi i nie huczy.
K.W.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
DATA POWSTANIA
1943-44 (pierwsze wydanie w podziemnym miesięczniku Kultura Jutra pod red. Jerzego Brauna, informacja na podstawie: Mateja Anna, Co zdążysz zrobić, to zostanie. Portret Jerzego Turowicza, Wydawnictwo Znak, Kraków, 2012, ISBN: 978-83-240-2180-2)
WYDANIE
Świrszczyńska Anna, Misterium piętnastowieczne, w: Teatr poetycki, Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław, 1984 Świrszczyńska Anna, Człowiek, śmierć i sąd, w: Dialog, nr 8, 1957, ISSN 0012-2041, s. 78-81
