8: Magdalena - żona Gospodarza Basia Sękocczanka Maryśka - dziewucha od Sękockich Katarzyna - wdowa Maciejowa Mateuszowa Józefowa Dwojra
MĘSKICH
9: Szymon Sękocki - gospodarz Wojtek Grzęda Walenty Pyrz Kuba - parobczak Grzędów Organista Adam Mateusz Josek Żółty Grajek
DZIECIĘCYCH / STATYSTÓW / INNYCH
0
ILOŚĆ AKTÓW / OBRAZÓW, ILOŚĆ SCEN W AKTACH
Odsłony I i II. Brak podziału na akty i sceny.
MIEJSCA AKCJI
Osłona I i II w tej samej dekoracji. Rzecz dzieje się na wsi. Scena przedstawia podwórze przed chatą Szymona. W głębi chata z drzwiami prowadzącemi na podwórze, krzewy z prawej i lewej strony chaty. Na prawo studnia, przy niej kłoda do siedzenia, przed oknami chaty ławeczka i stół.
ELEMENTY KOSTIUMOWE / REKWIZYTY
Brak.
ODNIESIENIA MUZYCZNE / LITERACKIE
Pieśni ludowe.
JĘZYK
OGÓLNIE
Proza przeplatana rymowanymi pieśniami ludowymi.
CECHY SZCZEGÓLNE JĘZYKA
Język pełen archaizmów, stylizowany na gwarę wiejską. Czyta się trudno i mozolnie. Wtrącenia z języka angielskiego.
KONWENCJA
humoreska / farsa / komedia romantyczna
TEMATYKA
SŁOWA KLUCZE
Ameryka / bogacz z Ameryki / chytra matka / małżeństwo / mądry ojciec / miłość / miłość od pierwszego wejrzenia / młodość / matka / ojciec / oszustwo matrymonialne / panna na wydaniu / pazerność / pieniądze / posłuszeństwo rodzicom / przybranie czyjejś tożsamości / rodzina / samotność / w parze raźniej / wiejskie wesele
TROPY INTERPRETACYJNE
Komedia omyłek w stylu włoskich komedii dell’arte. Może być ładną, lecz trochę naiwną, sentymentalną podróżą do przedwojennej wsi polskiej. Współczesna wersja Pieśni świętojańskiej o Sobótce, wiersza Jana Kochanowskiego. Podróżą do wsi ze wszystkimi jej przywarami, jak braki w podstawowej edukacji (na całą wieś jedynie organista umiał czytać) albo hierarchia, w kolejności: pan - chłopi – baby – Żydzi.
Może być patriotyczną współczesną Odą do emigranta (!): WALENTY: Co mądry to mądry, ale cudzy, i tęsknota cię żre, że mało nie zdechniesz. Hej, żebym był wiedział, żebym wiedział, nie byłbym ojcowizny przedawał, na swojem nie na cudzem się dorabiał, swoją skibę orał, nie cudzą. Ot, głowę żydy skołowały, bodaj im Pan Bóg nie pamiętał (po chwili). I tak, jenom tysiąc dolarów przywiózł […]
Wątkiem feministycznym, trochę zaniedbanym przez autorkę, może być zachowanie sieroty Marysi. Marysia, jak współczesna bizneswoman, handluje ze Stasiem o małżeństwo, przekupuje go, albo inaczej, stawia mocne argumenty - też takie czasy. Można to interpretować również tak: wybrała go sobie, bo sama stanowi o sobie i dla niej on jest właśnie tyle wart. Albo bardziej politycznie: on zasługuje na taki standard życia, jaki ona chce mu zaoferować, a ona jest skłonna w niego zainwestować, jest skłonna mu zaufać. Nie pyta się nikogo o zdanie, nie dlatego, że nie ma rodziców, tylko dlatego, że jej opinia i decyzja są dla niej wyznacznikiem działania. Jest bardzo pewną siebie służącą.
D.G.
American Dream na polskiej wsi w rytmie „oj dana oj dana”. Za 10 tysięcy dolarów córka zostaje natychmiast wydana za mąż. Tylko okazuje się, że kawaler jest 65-letni i kwota mu się o jedno zero pomyliła. Oj baby baby. Oj chłopy chłopy.
E.O.
Miłość od pierwszego wejrzenia. Szybki ślub.
Mit o Wielkiej Ameryce. Wciąż aktualny. Ślinotok na samą wizję amerykańskiego snu.
Propaganda sukcesu. Emigracja.
K.W.
PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI AKTORSKIE
Intrygująca postać sieroty Marysi.
Postaci ciekawe, ale dosyć jednoznaczne, przewidywalne w swoich działaniach.
D.G.
Postaci proste, ale charakterne, z krwi i kości.
E.O.
Postacie proste, bardziej emocjonalne niż inteligentne.
K.W.
PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI INSCENIZACYJNE
Jeden nieskomplikowany wątek zbudowany według zasad dobrej komedii omyłek, ale bardzo przewidywalny. Wymaga uwspółcześnienia, bo np.: kiełbasa już nie jest takim rarytasem, bieda współcześnie nie oznacza braku mięsa w pożywieniu.
D.G.
W humoresce niniejszej dużo jest scen zbiorowych, które wymagają pilnej reżyserji i dobrego zgrania, ażeby osiągnąć wrażenie komizmu. - zaznacza autorka w obszernych Objaśnieniach na koniec dramatu.
E.O.
Bardzo męczący język i dialogi. Wymaga adaptacji.
K.W.
UWAGI DODATKOWE
Scenariusz jakby wyjęty z polskich przedwojennych komedii. Łatwa, ale przyjemna rozrywka.
D.G.
Tyle już było o tej Polonii w Stanach i o jej wyobrażeniach w Polsce. Pytanie czy to jeszcze bawi? Czy to jeszcze na nas działa?
E.O.
Tekst nie powala na kolana.
K.W.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
DATA POWSTANIA
1935
WYDANIE
Gerson-Dąbrowska Maria, Krewniak z Ameryki. Humoreska w 2-ch odsłonach, Nasza Księgarnia, Warszawa, 1936
DOSTĘPNOŚĆ
Biblioteka Narodowa, cyfrowa Biblioteka Narodowa Polona
