TERAZ POLIŻ
  • STRONA GŁÓWNA
  • #100lat
  • #dziwystołeczne
  • DZIWY POLSKIE
  • SPEKTAKLE
  • CZYTANIA
  • DLA DZIECI
  • AKTYWIZM
  • TERAZ POLIŻ BAND
  • O NAS
  • KONTAKT
  • ENGLISH
    • HOME
    • ABOUT
    • PERFORMANCES
    • READINGS
    • FOR CHILDREN
    • ACTIVISM
    • TERAZ POLIZ BAND
    • POLISH QUEENS AND QUEERNESSES
    • CONTACT
  • STRONA GŁÓWNA
  • #100lat
  • #dziwystołeczne
  • DZIWY POLSKIE
  • SPEKTAKLE
  • CZYTANIA
  • DLA DZIECI
  • AKTYWIZM
  • TERAZ POLIŻ BAND
  • O NAS
  • KONTAKT
  • ENGLISH
    • HOME
    • ABOUT
    • PERFORMANCES
    • READINGS
    • FOR CHILDREN
    • ACTIVISM
    • TERAZ POLIZ BAND
    • POLISH QUEENS AND QUEERNESSES
    • CONTACT
TERAZ POLIŻ
Obraz

KAZIMIERA IŁŁAKOWICZÓWNA
ZIEMIA ROZDARTA
ALBO ŚWIĘTOŚĆ NIE POPŁACA

  • ilość postaci
  • ilość aktów / obrazów, ilość scen w aktach
  • miejsca akcji
  • elementy kostiumowe / rekwizyty
  • odniesienia muzyczne / literackie
  • język
  • konwencja
  • tematyka
  • problemy / możliwości aktorskie
  • problemy / możliwości inscenizacyjne
  • uwagi dodatkowe
  • informacje praktyczne
  • linki
 

ILOŚĆ POSTACI

OGÓŁEM

​24
+ siostry zakonne, klerycy, mieszczanie, zakonnicy, asysta legata, muzykanci Aldony, pachołcy, ogrodniczkowie - w miarę potrzeby.

KOBIECYCH

​6:
Elżbieta, córka Wacława II - królowa czeska, zjawa
Dorota Drobotówna - klaryska ze Skały, później ksieni klarysek w Nysie, z Krakowskiego
Aldona Anna - córka Giedymina litewskiego, żona królewicz Kazimierza, Litwinka
Weronika - klucznica na dworze w Tarszku, Litwinka
Grażyna - dworka Aldony, później żona Jana Kapusty, Litwinka

Jagna - dziewka kuchenna na dworze w Nysie, Ślązaczka

MĘSKICH

​17:
Nankier Kołda - młody ksiądz, potem biskup wrocławski, Ślązak, Polak, Herbu Oksza
Paweł z Przemankowa - biskup krakowski, z Sandomierskiego, Herbu Półkozic
Jan Muskata - kanonik krakowski, archidiakon łęczycki, Ślązak. Herbu Gzdawa
Mikołaj von Bantsch - kanonik wrocławski, administrator diecezji, minister Henryka VI ks. wrocławskiego; z możnego patrycjatu wrocławskiego, Niemiec
Arnold von Protzan - kanonik wrocławski i kanclerz kapituły, Ślązak, Niemiec
Piotr z Bytkowa - kanonik wrocławski, Ślązak, Polak
Henryk z Wierzbna - kanonik wrocławski, Ślązak, Polak
Konrad von Loslau - augustianin, kuchmistrz zakonu augustiańskiego, Ślązak, Niemiec
Piotr z Auvergne - legat kolektor papieski, Francuz
Beppo Acciajuoli - bankier florencki, Włoch
Salomon - marszałek dworu i kuchmistrz ks. Bolka Legnicko-Brzegskiego, Żyd
Erchard Szmidt - snycerz w drzewie, niespełna rozumu, Ślązak, Niemiec
Francois - czeski paź
Jan Kapusta - szewc wrocławski, Ślązak, Polak
Gracjan Jochel - totumfacki na dworze biskupim w Nysie, Ślązak
Jan Luksemburg - król czeski, mąż Elżbiety
Jan Wiener - kanonik u św. Krzyża

DZIECIĘCYCH / STATYSTÓW / INNYCH

​1:
Murzynek
+ siostry zakonne, klerycy, mieszczanie, zakonnicy, asysta legata, muzykanci Aldony, pachołcy, ogrodniczkowie - w miarę potrzeby.
 

ILOŚĆ AKTÓW / OBRAZÓW, ILOŚĆ SCEN W AKTACH

​Prolog - 7 scen
Akt I - 10 scen
Akt II - 9 scen
Akt III - 10 scen
 

MIEJSCA AKCJI

Prolog - Tarszek, pow. Brzesko, woj. Kraków (dekanat borzęciński)
Akt I - Wrocław, lato, rok 1327
Akt II - Nysa, jesień, 28 września 1338 r.
Akt III - Wrocław, koniec maja, godzina wczesna, rok 1341

Rzecz dzieje się w latach 1292-1341.
 

ELEMENTY KOSTIUMOWE / REKWIZYTY

Płaszcz Nankiera jako droga ratunku i źródło powstania legendy, cudu.
 

ODNIESIENIA MUZYCZNE / LITERACKIE

​Brak.
 

JĘZYK

OGÓLNIE

​Proza z elementami poezji.

CECHY SZCZEGÓLNE JĘZYKA

Język archaiczny, wtrącenia z języka niemieckiego i łaciny. Trudny w mowie.
 

KONWENCJA

​dramat historyczny
 

TEMATYKA

SŁOWA KLUCZE

asceza / biskup / chrześcijaństwo / cuda / duchowość / grzech / kapłaństwo / klaryski / klątwy kościelne / kościół / król Polski / księżna / legendy / mniszki / odwaga / ofiarność / okrucieństwo / patriotyzm / pobożność / pochodzenie / pokora / pokuta / prawo / rozpusta / spisek / stałość / Śląsk / wierność zasadom chrześcijańskim / władza / władza kościelna / zabobony / zakazana miłość / zamurowanie w komnacie / zbrodnia / zniewolenie

TROPY INTERPRETACYJNE

Przybliżenie postaci biskupa Nankiera, ukazanie jego cnót, przedstawienie go jako osoby prawej, która ma odwagę wyznawać swe poglądy i bronić słusznych spraw, a zarazem (jak przystało na sługę Bożego) głosić słowo Chrystusa i zasady Ewangelii - to wszystko może stanowić doskonałe zaplecze do rozważań o świętości we współczesnym świecie.

Czym środowisko kościelne w XIII w. różniło się od współczesnego?
Przywary wytykane duchownym: skąpstwo, zadufanie, obżarstwo, pijaństwo, zakłamanie, rozpusta - czy aby na pewno są już nieaktualne?

Motyw zakazanej, romantycznej miłości duchownego do młodej niewiasty. On kocha ją, ona jego, ale nie mogą być ze sobą, więc ona ucieka i zamurowuje się w klasztorze, a on schodzi na złą drogę - nie jest już przykładnym kapłanem, a szukającym wszędzie zwady buńczucznym łotrem.
Temat często wykorzystywany w opowieściach miłosnych, telenowelach i romansach.


Zgubne skutki pijaństwa i zamiłowania do alkoholu - książę Henryk za kilka beczek wina oddaje zamek Milicz. Współcześnie może nie oddaje się zamków, ale często słyszy się o dobrach przegranych w trakcie spotkań suto zakrapianych alkoholem.


Niechęć do Niemców.
A.K.

​Dwie skrajne metody na ucieczkę od zbyt trudnej rzeczywistości - poświęcenie swojego życia Bogu i życie w ciągłym grzechu.

Kwestia śląskiej tożsamości: kim jest Ślązak?

ARNOLD: A nasz Łokietek?…
MIKOŁAJ: Nasz?! Coś ty Polak? Powiedz mi, mości kanoniku, jakiej ty jesteś narodowości?
ARNOLD: Ja? Ślązak.
E.O.

​Historia o upływie życia. O tym jak jakieś historie się wypełniają, inne są nieskończone. O tym, czego nie zdążymy zrobić i że zawsze nie zdążymy czegoś zrobić.

Siła oddziaływania między wiarą a władzą. Legendy, cuda, mity, uroczyska i zjawy.

Poczucie tożsamości. Silne konflikty wewnętrzne.

Przynależność państwowa Śląska. Co szerzej pozwala nam się przyjrzeć poczuciu narodowości i/lub autonomii.

Czym są ziemie, na których się urodziliśmy? Skąd pochodzimy?

Osobowości borderline.
K.W.
 

PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI AKTORSKIE

​Wymaga uwspółcześnienia i adaptacji.
A.K.

​Postaci żywe, z krwi i kości, rubaszne, czasem zabawne, wzbudzające sympatię.
E.O.

​Jeżeli nie traktować zbyt serio i poważnie postaci, i lekko odciąć je od obciążeń historycznych, to są one bardzo interesujące, wypełnione po brzegi rozdarciem, trochę groteskowe. Niespokojne duchy. Wszystkich można posłać do psychiatry. Albo na scenę i też powinno to przynieść korzyści i efekty.
K.W.
 

PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI INSCENIZACYJNE

Tekst nie powinien sprawiać kłopotów przy inscenizacji, autorka zostawia dużo miejsca na własną inicjatywę.
​Ciekawy pomysł do wykorzystania - piosenki.
A.K.

Głównym problemem jest archaiczny język. Pytanie jak można uwspółcześnić ten tekst?
Na wykorzystanie zasługuje na pewno wątek Śląska i Ślązaków w kontekście historycznym i obyczajowym.
E.O.

Myślę, że można mniej dosłownie potraktować przestrzenie i czas, inspirując się choćby Dogville  Larsa von Triera.
Świat budują tu wyraźnie relacje i wewnętrzne konflikty.
​Warto wpuścić trochę tlenu, powietrza.
K.W.
 

UWAGI DODATKOWE

​Tekst ciekawy, jednak bardziej do adaptacji filmowej niż teatralnej. Mocno archaiczny.
A.K.

​Brak.
E.O.

Interesujący dramat, warty przeczytania nie tylko dla odświeżenia sobie paru lekcji historii. Mam wrażenie, że dziś bardzo aktualne i ważne jest zadawanie sobie pytań o tożsamość - w kosmopolitycznym świecie, ze strefą Schengen, z milionem uchodźców, z nielegalnymi imigrantami. Ale też o tę tożsamość w skali mikro, zastanawiając się nad miejscami z dzieciństwa, nad kadrami, które zostały nam w głowie, nad wszystkimi naszymi miejscami pobytu.
K.W.
 

INFORMACJE PRAKTYCZNE

DATA POWSTANIA

1950

WYDANIE

Iłłakowiczówna Kazimiera, Ziemia rozdarta albo świętość nie popłaca, „Dialog”, 1961, nr 7, s. 5-38.

DOSTĘPNOŚĆ

w bibliotekach

PRAPREMIERA

4.01.1962 - Teatry Dramatyczne (Teatr Polski), Poznań, reż. Stefan Burczyk

INNE WAŻNE REALIZACJE

​6.05.1984 - Teatr Polskiego Radia, reż. Wojciech Maciejewski

CIEKAWOSTKI

​brak
 

LINKI

tekst sztuki dostępny na stronie HyPaTii. Kobiecej Historii Polskiego Teatru
http://www.hypatia.pl/web/pageFiles/attachments/7005/illakowiczowna-ziemia-rozdarta-albo-swietosc-nie-poplaca-7-1961.pdf

Ziemia rozdarta  w bazie realizacji e-teatru
http://www.e-teatr.pl/pl/realizacje/12232,sztuka.html

Ziemia rozdarta  w Encyklopedii Teatru Polskiego
http://www.encyklopediateatru.pl/sztuki/12232/ziemia-rozdarta
AUTORKI
TEKSTY
SŁOWA KLUCZE
WYDARZENIA