1: Ona - po trzydziestce, magister chemii, pracująca jako kierowniczka stołówki przyzakładowej, żona skazańca.
MĘSKICH
1: On - po trzydziestce, dziennikarz zaangażowany politycznie.
DZIECIĘCYCH / STATYSTÓW / INNYCH
0
ILOŚĆ AKTÓW / OBRAZÓW, ILOŚĆ SCEN W AKTACH
Akty I-III, bez podziału na sceny.
MIEJSCA AKCJI
Rzecz dzieje się w Tatrach, w dolinie Roztoki pod Wołoszynem, w kolibie skalnej, do której kiedyś przybudowano szałas. Akt I - w szałasie, w trakcie zawiei śnieżnej, pod wieczór. Akt II - w ciemności, w szałasie zasypanym lawiną, właściwie pod śniegiem, prawdopodobnie noc. Akt III - na zewnątrz, po tym jak topniejący śnieg z lawiny się osunął, oswobadzając uwięzionych, dzień; pod koniec znów zawieja śnieżna.
ELEMENTY KOSTIUMOWE / REKWIZYTY
Ona i On - oboje w skafandrach narciarskich, oboje w akcie I mają narty, które wbijają na sztorc przed szałasem. Papierosy - On je pali, mówi o tym, Ona ratuje je pod koniec aktu I, dzięki czemu on znów może palić w akcie II. Zapałki - Ona początkowo nie przyznaje się, że je ma, potem jednak je wyciąga, dzięki czemu On rozpala ognisko. W akcie II - światło zapałek i papierosów jest jedynym oświetleniem zasypanych lawiną ludzi.
ODNIESIENIA MUZYCZNE / LITERACKIE
Brak.
JĘZYK
OGÓLNIE
Proza.
CECHY SZCZEGÓLNE JĘZYKA
Język jest współcześnie zrozumiały. Zawiera trochę anachronizmów i momentami jest egzaltowany. Przeważają jednak żywe dialogi.
Rzecz dzieje się tuż po wojnie, między kochankami, którzy wywodzą się z dwóch bardzo odległych od siebie środowisk społecznych, prawicowego i lewicowego, co jest główną barykadą na drodze do wspólnego szczęścia. Wtedy były zupełnie inne konsekwencje i możliwości oczywiście, ale ciekawe czy we współczesnej Polsce, przy takich napięciach społecznych, sytuacja mogłaby mieć miejsce? Nasi bohaterowie, nie rozmawiają ze sobą dużo o poglądach politycznych, w ich sytuacji chodzi raczej o zaszczucie niewinnego albo nie aż tak winnego, człowieka, o niepotrzebne zniszczenie życia ludzkiego, o niepotrzebną brutalność, którą produkuje społeczna niesprawiedliwość i poczucie społecznego wykluczenia. Rozmawiają dużo o empatii, miłości, o równości, którą przyniósł socjalizm i o tym dlaczego tyle ludzi dało się oszukać.
D.G.
Rozliczenia przeszłości, lustracja, uwikłanie w rozgrywki polityczne - to wszystko się tu pojawia w odniesieniu do wojny, lat 40. i wczesnych lat 50.
Klasyczny przykład namiętnego romansu w sytuacji ekstremalnej, budowania sobie złudnego, wyidealizowanego wizerunku osoby „pokochanej od pierwszego wejrzenia”. Romans co prawda zdarzył się 5 lat wcześniej, a teraz zostaje przeanalizowany na wszystkie strony (przyczyny, skutki, wspomnienia, oczekiwania itp.).
Trochę też o koniecznej niesprawiedliwości i krzywdzie w ramach budowania „raju na ziemi”.
U.K.
Historia przypomina polski dokument z 2012r. pt. Miłość bez ustawki o związku fanki Ruchu Chorzów z recydywistą, kibicem Śląska Wrocław.
Odrobinę spoetyzowana historia z „mięsem” i brutalną rzeczywistością w tle.
E.O.
PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI AKTORSKIE
Ciekawe dialogi, inteligentne postaci.
D.G.
Właściwie jest to pewnego rodzaju pojedynek na słowa, rozpięty pomiędzy pożądaniem, a uwikłaniem politycznym (może klasowym?). Postaci są budowane przez tajemnice przedwojenne, wojenne i powojenne, poglądy polityczno-historyczne i lęk przed śmiercią - a nie przez wyraźną charakterystykę.
U.K.
Postaci ciekawe, realistyczne, niebanalne. Czasem tylko zbyt mocno się emocjonują.
E.O.
PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI INSCENIZACYJNE
Dramat brzmi dosyć współcześnie, bardzo ciekawie poprowadzone wątki, dobrze utrzymana energia, zaskakujące zakończenie.
D.G.
Śnieżyca, lawina i odwilż - z jednej strony ekstremalne zjawiska wpływające na akcję, z drugiej - symboliczne znaki czasu. Ciemność - bardzo istotna już w akcie I, przewalczona jakoś rozpalonym przez Niego ogniskiem, w akcie II jest wszechobecna i właściwie niczego nie widać. Poza siłami natury właściwie nie ma żadnej akcji oprócz rozmowy, w której ujawniane są kolejne tajemnice z przeszłości, wyznawana jest miłość, podejmowane są decyzje realne i nierealne. Finał, rozegrany ramowo w stosunku do początku sztuki, może sugerować, że były to po prostu Jej omamy i zmaganie się z własnymi wyobrażeniami.
U.K.
Ciemno. Para uwięziona pod lawiną. Słychać skrzypienie lodu. Jest miejsce na mocno współczesną aranżację muzyczną oraz duży potencjał na choć częściowe odrealnienie sytuacji.
ONA Znowu się pogubimy w zawiei. Co za śnieżyca! Wydaje mi się, że to był sen, niezdążyłam ci nawet powiedzieć mego imienia. Gdzie ty jesteś? W której stronie? Może tu? Czy tu? Co to ma znaczyć?
E.O.
UWAGI DODATKOWE
Ciekawa perspektywa komunistycznych prześladowań, pokazująca uczciwych ludzi też i po „tamtej stronie”, trochę rozpychająca perspektywę czasów w powojennej Polsce. Interesujący dramat.
D.G.
Być może to się bardziej nadaje na słuchowisko, niż na przedstawienie. Za dużo słów, za dużo egzaltacji.
U.K.
Brak.
E.O.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
DATA POWSTANIA
luty 1956
WYDANIE
Grzybowska Nora, Szałas, w: Dialog, 1957, nr 12, s. 25-45, ISSN 0012-2041
