TERAZ POLIŻ
  • STRONA GŁÓWNA
  • #100lat
  • #dziwystołeczne
  • DZIWY POLSKIE
  • SPEKTAKLE
  • CZYTANIA
  • DLA DZIECI
  • AKTYWIZM
  • TERAZ POLIŻ BAND
  • O NAS
  • KONTAKT
  • ENGLISH
    • HOME
    • ABOUT
    • PERFORMANCES
    • READINGS
    • FOR CHILDREN
    • ACTIVISM
    • TERAZ POLIZ BAND
    • POLISH QUEENS AND QUEERNESSES
    • CONTACT
  • STRONA GŁÓWNA
  • #100lat
  • #dziwystołeczne
  • DZIWY POLSKIE
  • SPEKTAKLE
  • CZYTANIA
  • DLA DZIECI
  • AKTYWIZM
  • TERAZ POLIŻ BAND
  • O NAS
  • KONTAKT
  • ENGLISH
    • HOME
    • ABOUT
    • PERFORMANCES
    • READINGS
    • FOR CHILDREN
    • ACTIVISM
    • TERAZ POLIZ BAND
    • POLISH QUEENS AND QUEERNESSES
    • CONTACT
TERAZ POLIŻ
Obraz

MARIA DĄBROWSKA
STANISŁAW I BOGUMIŁ

  • ilość postaci
  • ilość aktów / obrazów, ilość scen w aktach
  • miejsca akcji
  • elementy kostiumowe / rekwizyty
  • odniesienia muzyczne / literackie
  • język
  • konwencja
  • tematyka
  • problemy / możliwości aktorskie
  • problemy / możliwości inscenizacyjne
  • uwagi dodatkowe
  • informacje praktyczne
  • linki
 

ILOŚĆ POSTACI

OGÓŁEM

​21
+ pachołkowie, dworki, rycerze, panowie, straż

KOBIECYCH

2:
Wrzesława - królowa, księżniczka ruska
Krysta - dworka królowej, kochanka króla

MĘSKICH

15:
Bolesław Śmiały - król polski, lat 29-34
Bogumił - arcybiskup gnieźnieński, eremita z Dobrowa
Stanisław - biskup krakowski, później kanonizowany
Radosz, zwany Czwańko - błazen królewski, lat 19-24
Krzyżpień - chłop, wolny dziedzic z Dobrowa
Brat Paweł - kleryk, zaufany arcybiskupa
Zbilut - rycerz, posłaniec w misjach poufnych
Domrad - jeden z bliskich dworzan króla
Władysław Herman - książę na Płocku, młodszy brat króla
Iziasław - były książę kijowski, wuj króla
Wratysław - książę czeski, szwagier króla
Jaromir - biskup praski, brat Wratysława
Henryk - opat weltenburski, Niemiec
Jastrzębiec Młodszy
Jastrzębiec Starszy

DZIECIĘCYCH / STATYSTÓW / INNYCH

4:
Rycerz Polski - z drużyny Władysława Hermana
Rycerz Czeski - z drużyny Wratysława
Rycerz Niemiecki - po stronie Wratysława
Dworzanin arcybiskupa
​

+ pachołkowie, dworki, rycerze, panowie, straż
 

ILOŚĆ AKTÓW / OBRAZÓW, ILOŚĆ SCEN W AKTACH

Akt I, bez podziału na sceny i obrazy.
Akt II, bez podziału na sceny i obrazy.
Akt III, 2 Obrazy.
 

MIEJSCA AKCJI

Akt I - W Gnieźnie, w przeddzień koronacji Bolesława Śmiałego. Rok 1076, wilia Bożego Narodzenia. Izba w dworcu arcybiskupa Bogumiła. Słońce zachodzi.
Akt II - Początek lipca 1077 roku. Komnata na Zamku krakowskim. Przez okno widać wspaniałą pogodę.”
Akt III, Obraz 1 - Początek lata 1079 roku. Ta sama komnata na Zamku krakowskim co w akcie drugim. Zrazu pusta. Nacechowana popłochem i nieładem. Sakwy, otwarta skrzynia z porzuconą na jej brzegu odzieżą.
Akt III, Obraz 2 - Majowy poranek roku 1081 w Dobrowie nad Wartą. Pustelnia w lesie.
 

ELEMENTY KOSTIUMOWE / REKWIZYTY

Królewska rękawica, którą podnosi Krysta. Dzięki temu dowiadujemy się o romansie króla.​

Foliały pergaminu i przybory do pisania, na których Bogumił z pomocą Czwańka zaczyna spisywać historię swoich czasów.
 

ODNIESIENIA MUZYCZNE / LITERACKIE

Kilka rymowanych piosenek śpiewanych przez błazna, w tym Serby się na Niemców gotowali…, którą Czwańko śpiewa w Akcie I i w Odsłonie 2 Aktu III.
 

JĘZYK

OGÓLNIE

Proza, przepleciona błazeńskimi piosenkami.

CECHY SZCZEGÓLNE JĘZYKA

Język stylizowany na staropolski.
​Gdzieniegdzie wtrącenia z łaciny i niemieckiego.
 

KONWENCJA

dramat historyczny / dramat polityczny
 

TEMATYKA

SŁOWA KLUCZE

biskup / błazen / Bolesław Śmiały / bóg / cudzołóstwo / historia Polski / klątwa / konflikt / koronacja / Kościół katolicki / król Polski / niemoc / pokuta / polityka / religia / spisek / św. Stanisław / tchórzostwo / ucieczka / wiara / władza / wojna domowa / zdrada / żądza władzy

TROPY INTERPRETACYJNE

Dramat świetnie rezonuje z historią współczesną (2015/2016). Obecna homogeniczność władzy podobna jest do monarchii, zwłaszcza, że prezydentem jest (były) reprezentant prawicowej, konserwatywnej partii rządzącej, która posiada sejmową większość. PiS napada, zajeżdża kolejne narzędzia sprawowania władzy: trybunał, policję, media etc. Co robić gdy napadają, gdy ograbiają, jak czeski Wratysław II, w imię obalenia poprzedniej, niedobrej władzy? Władza PO nie była co prawda tak mężna i odważna jak rządy Bolesława Śmiałego, ale obecna sytuacja przypomina tę z dramatu Dąbrowskiej. Co robić? A może humorem ich i zwadą i pieśnią. Jedno jest pewne, trzeba pisać świadectwa, bo inaczej nawet zdrajcy mogą zostać świętymi, na lata całe.

Ile prawd historycznych jesteśmy w stanie ze sobą pogodzić? Czyje fakty uznajemy za tzw. fakty autentyczne?

O władzy, jaką jest i jaką daje religia.
M.J.

Brak ciekawych powiązań ze współczesnością.
Nie widzę wyraźnych możliwości do pokazania tego dramatu obecnie na scenie.
​Mocno archaiczny język również nie ułatwia tego zadania.

E.O.

Relacje polityki i kościoła katolickiego.

Znaczenie figury błazna dziś. Czym jest - zawód: błazen?
K.W.
 

PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI AKTORSKIE

Jak to zwykle bywa rola błazna jest świetnym materiałem do pracy. Czwańko jest dzieciakiem, ale takim, którym chce się być od zaraz.

Niestety kobiety się tu nie napracują.
M.J.

Brak uwag.
E.O.

Brak uwag.
K.W.
 

PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI INSCENIZACYJNE

Dramat przedstawia jedenastowieczną rzeczywistość, dlatego warto byłoby się zastanowić jak go grać. Trudno jest mi wyobrazić sobie spektakl kostiumowy.
M.J.

Dramat ma wartość historyczną. Lepszy do czytania niż oglądania.
E.O.

Brak uwag.
K.W.
 

UWAGI DODATKOWE

Bardzo ciekawy i świetnie napisany tekst.

Dramat był zainspirowany przełomem, jakiego w spojrzeniu na historię XI w. dokonał Tadeusz Wojciechowski, swoimi Szkicami historycznymi z XI wieku (Wydawnictwo Poznańskie, 2004, ISBN: 83-7177-260-2).

Autorka w Przedmowie  do wydania z 1957 r. opowiada o inspiracjach i materiale historycznym, który zaprowadził ją do napisania dramatu, po czym kwituje to kilkoma zdaniami:
Taki jest materiał historyczny, z którego korzystałam pisząc mój dramat. Czy ten materiał jest niezbitą prawdą historyczną, czy dobrze umotywowanym postulatem historycznym, to mnie już, jako artystę, nie obchodzi ani nie obowiązuje. Taki właśnie materiał historyczny był dla mnie najbardziej przekonywający, trafiał najlepiej do mojej wyobraźni artystycznej i do mojego wyczucia realnej rzeczywistości historycznej.

Ciekawy materiał na film.
M.J.

Do napisania tego dramatu Dąbrowska wykonała ogromną pracę związaną z analizą esejów naukowych oraz literatury historycznej, o czym informuje w przedmowie.
E.O.

Przy realizacji potrzebne będzie zacięcie historyczne.
K.W.
 

INFORMACJE PRAKTYCZNE

DATA POWSTANIA

czerwiec -sierpień 1945 r. (Materiał do dramatu „Stanisław i Bogumił” miałam częściowo przygotowany już w roku 1938.)

WYDANIE

Dąbrowska Maria, Dramaty, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1957, Stanisław i Bogumił. Dramat wysnuty z dziejów jedenastego wieku, s. 181-272.

DOSTĘPNOŚĆ

w bibliotekach

PRAPREMIERA

26.06.1965 - Teatr Telewizji, reż. Jerzy Krasowski, w roli Bolesława Śmiałego - Ignacy Gogolewski, w roli Stanisława - Jan Kreczmar

INNE WAŻNE REALIZACJE

12.05.1966 r. - Teatry Dramatyczne (Teatr Polski) we Wrocławiu, reż. Krystyna Skuszanka, w roli Bolesława Śmiałego - Ignacy Gogolewski
25.06.1966 r. - Teatr im. A. Fredry w Gnieźnie, reż. Przemysław Zieliński

CIEKAWOSTKI

W 1971 roku powstał pełnometrażowy film fabularny w reżyserii Witolda Lesiewicza pod tytułem Bolesław Śmiały, w którym wykorzystano fragmenty dramatu Stanisław i Bogumił. W roli Bolesława Śmiałego wystąpił Ignacy Gogolewski.
 

LINKI

tekst sztuki dostępny na stronie HyPaTii. Kobiecej Historii Polskiego Teatru
http://www.hypatia.pl/web/pageFiles/attachments/10402/dabrowskadramatycompressed.pdf

Stanisław i Bogumił  w bazie realizacji e-teatru
http://www.e-teatr.pl/pl/realizacje/324,sztuka.html

Stanisław i Bogumił  w Encyklopedii Teatru Polskiego
http://www.encyklopediateatru.pl/sztuki/324/stanislaw-i-bogumil

pełna informacja o prapremierze telewizyjnej
http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?film=523878

pełna informacja o filmie Bolesław Śmiały  (1971)
http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?film=121334

ciekawe informacje o dramacie i autorce w programie do spektaklu w Teatrze im. A. Fredry w Gnieźnie
http://www.e-teatr.pl/pl/programy/2013_11/51979/stanislaw_i_bogumil_teatr_fredry_gniezno_1966.pdf

fotografie z wrocławskiej premiery
http://www.encyklopediateatru.pl/przedstawienie/16140/stanislaw-i-bogumil

krótka recenzja spektaklu Teatru Telewizji
http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/164275/z-baltykiem-na-ty-fragm
AUTORKI
TEKSTY
SŁOWA KLUCZE
WYDARZENIA