TERAZ POLIŻ
  • STRONA GŁÓWNA
  • O NAS
  • OPEN CALL IDOLKI 2022
  • SPEKTAKLE
  • BILETY/TICKETS
  • #100lat
  • #dziwystołeczne
  • DZIWY POLSKIE
  • CZYTANIA
  • DLA DZIECI
  • AKTYWIZM
  • TERAZ POLIŻ BAND
  • KONTAKT
  • ENGLISH
    • HOME
    • ABOUT
    • PERFORMANCES
    • READINGS
    • FOR CHILDREN
    • ACTIVISM
    • TERAZ POLIZ BAND
    • POLISH QUEENS AND QUEERNESSES
    • CONTACT
  • STRONA GŁÓWNA
  • O NAS
  • OPEN CALL IDOLKI 2022
  • SPEKTAKLE
  • BILETY/TICKETS
  • #100lat
  • #dziwystołeczne
  • DZIWY POLSKIE
  • CZYTANIA
  • DLA DZIECI
  • AKTYWIZM
  • TERAZ POLIŻ BAND
  • KONTAKT
  • ENGLISH
    • HOME
    • ABOUT
    • PERFORMANCES
    • READINGS
    • FOR CHILDREN
    • ACTIVISM
    • TERAZ POLIZ BAND
    • POLISH QUEENS AND QUEERNESSES
    • CONTACT
TERAZ POLIŻ
Obraz

ANIELA KALLAS
ODSZCZEPIEŃCY

  • ilość postaci
  • ilość aktów / obrazów, ilość scen w aktach
  • miejsca akcji
  • elementy kostiumowe / rekwizyty
  • odniesienia muzyczne / literackie
  • język
  • konwencja
  • tematyka
  • problemy / możliwości aktorskie
  • problemy / możliwości inscenizacyjne
  • uwagi dodatkowe
  • informacje praktyczne
  • linki
 

ILOŚĆ POSTACI

OGÓŁEM

​29
​+ tłumy

KOBIECYCH

​5:
Królowa Hiszpanii Izabella
Bianka
Maria
Pepita - służebna Bianki
Inez - uczestniczka spisku

MĘSKICH

​23:
Król Hiszpanii Don Fernand Katolicki - mąż Izabelli
Don Alonzo de la Aguilar
Don Philippo Gomez de Manrique
Don Fernando Gomez - jego synowiec
Don Juan de Lucena - minister króla Hiszpanii
Avrabanel - zarządca królewskich finansów
Simon - bogaty finansista
Diego de Susan - nadworny lekarz królowej, ojciec Bianki, brat Marii
Leonardo - zakonnik Hieronimitów, syn Marii
Juan de Sevilla
Anton de Montoro Ropero - poeta
Tomasz Torquemada - Wielki Inkwizytor
Miguel Morillo - Inkwizytor
Mnich I - Dominikanin
Mnich Il - Dominikanin
Juda Ibn-Verga - spiskowiec
Bonafos - spiskowiec
Pedro Abolafio - spiskowiec
Benedeva - spiskowiec
Wysłannik Maurów
Marszałek Dworu
Paź Królowej
Sanszo - służący Diega de Susan

DZIECIĘCYCH / STATYSTÓW / INNYCH

​1:
Zakonnica
+ tłumy: Goście, Maski, Służba, Chór, Zbiry, Straż, Spiskowi, Kobiety, Dzieci, Paziowie, Dworzanie, Damy dworu, Dostojnicy państwa i kościoła
 

ILOŚĆ AKTÓW / OBRAZÓW, ILOŚĆ SCEN W AKTACH

​Akt I - 12 scen
Akt II - 12 scen
Akt III - 4 sceny
Akt IV - 5 scen
 

MIEJSCA AKCJI

Sewilla, […] między rokiem 1491 a wiosną roku 1492.
 

ELEMENTY KOSTIUMOWE / REKWIZYTY

Bohaterowie noszą domina (płaszcze z kapturem używane jako strój maskaradowy) i larwy (maski karnawałowe).
Puchary z winem dla uczczenia zwycięstwa króla don Fernanda (Ferdynand II Aragoński).
 

ODNIESIENIA MUZYCZNE / LITERACKIE

​Pochód masek śpiewa piosenkę uliczną.
[…] chór przy akompaniamencie organów śpiewa pieśń El molerachamim.
 

JĘZYK

OGÓLNIE

Proza.

CECHY SZCZEGÓLNE JĘZYKA

Język jest archaiczny, stylizowany, ale dialogi są wartkie i nie ma niepotrzebnych dłużyzn.
 

KONWENCJA

dramat historyczny / dramat obyczajowy / dramat polityczny
 

TEMATYKA

SŁOWA KLUCZE

fanatyzm / Hiszpania / inkwizycja hiszpańska / interesowność / katolicyzm / miłość / opór / rebelia / spisek / terroryzm / wolność / zamach / zdrada / Żydzi

TROPY INTERPRETACYJNE

​Zamach na obowiązującą władzę, która nie daje prawa mniejszości do wyznawania ich własnej wiary. Czy dziś mamy do czynienia z inkwizycją? Czy brutalna obrona własnej wiary to zamach terrorystyczny? Czy terroryzm to wojna krzyżowa, czy odwet za wojnę krzyżową? Gdzie kończy się bohaterstwo, a zaczyna terroryzm? I wreszcie, co jest atakiem terrorystycznym, a co rewolucją?

Bardzo ciekawe przedstawienie Żydów - autorka zwraca uwagę na wspólne z katolikami cechy kulturowe, na ich miejsce w rozwoju cywilizacji oraz rozlicza jednocześnie jedno i drugie. Spojrzenie Kallas pozbawione jest stereotypów i klisz, daje raczej wyraz różnorodności w obrębie jednej grupy etnicznej.

Jest to też dramat o pogromie Żydów i o próbie przerwania go przez nich samych. Są to Bękarty wojny  Quentina Tarantino, tylko napisane przed II, a nawet I wojną światową.
LEONARDO: Na energię, która stwarza Cezarów, nie zdobędziemy się nigdy. Jesteśmy tylko z tych, co dają światu proroków i męczenników!…
[…]

MARIA: […] Kłamią prorocy! Skłamali rabbini, że przeznaczeniem naszem jest cierpieć!

Odszczepieńcy  to też próba dopisania brakujących kart historii, takich jak śmierć wielkiego inkwizytora Miguela de Morillo. Jest to iście tarantinowska fantazja Kallas na temat żydowskich konwertytów w piętnastowiecznej Hiszpanii owładniętej demonem hiszpańskiej inkwizycji!
M.J.

​Rola religii w państwie - jej wpływ na struktury władzy i ład społeczny.

Polityczne mechanizmy - próby naprawienia złego czymś jeszcze gorszym.

Interesowność elit politycznych.
Fanatyzm.
Nadużycia.

WYSŁANNIK: Kraj cały zewsząd objąć można płomieniem buntu… jeno iskrę rzucić. Nikt nie wie, o co ma walczyć, a jeno czuje, że przygniotła go dłoń żelazna.

Następstwa i ofiary nieudanego spisku.
LEONARDO: […] Zginą i zmartwychwstaną, i upiorami zaludnią świat, i troską się staną ludziom dobrej woli […]
E.O.

​Poczucie wolności.
Chciwość.
Zmiana przekonań dla korzyści, najczęściej majątkowych.
Relacje z ludźmi jako sieć wzajemnych zależności.
Nadrzędność jednej określonej wiary.
K.W.
 

PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI AKTORSKIE

Bardzo ciekawe postaci.
Don Fernando Gomez i Bianka są Hamletem i Ofelią. Bianka jest też Judytą z
Księdza Marka  Juliusza Słowackiego! Podobnie, jak Judyta traci ojca i wraz z ojcem spokój i pobłażanie dla otaczającej ją rzeczywistości. Staje się szalona.
M.J.

​Dobra 3 scena IV aktu, w której okazuje się, że Bianka po odbytych torturach oszalała.
E.O.

​Postacie dość jednowymiarowe.
K.W.
 

PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI INSCENIZACYJNE

Świetna scena zbiorowa zabawy, balu maskowego na początku dramatu. I kontrastująca z nią scena zbiorowa wysadzenia podziemnej synagogi - Walą się z trzaskiem mury, a z poza czarnych, potwornych dymów, buchają krwawe płomienie pożaru.
Kapitalne!
M.J.

​Współczesne wystawienie dramatu wymagałoby konkretnych (minimalistycznych, może totalnie umownych) rozwiązań scenograficznych.
E.O.

​Finał pełen patosu: samobójcza śmierć rodem z Szekspira (tylko widać, że to nie Szekspir pisał jednak).
K.W.
 

UWAGI DODATKOWE

​Świetny dramat - robiłabym.

Wielcy inkwizytorzy zrobili ogromną czystkę w Hiszpanii - w samej tylko Sewilli w okresie, o którym pisze Kallas, na stosie spłonęło ponad 200 konwertytów, głównie Żydów i Muzułmanów (ponad 700 „in effigie”), a na ponad 5000 nałożono kary pokutne. Pogromy hamowano częściowo z uwagi na istotne miejsce społeczno-ekonomiczno-gospodarcze, jakie odgrywali konwertyci (w szczególności żydowscy) w ówczesnej Hiszpanii.
M.J.

​Spiski, intrygi, oskarżenia, sądy, prześladowania, ucisk Inkwizycji, porwania, ucieczki, szaleństwa - dobry materiał na adaptację filmową lub serial.
E.O.

​Bardzo letni jest ten dramat, temat niby ważny, a emocji brak.
K.W.
 

INFORMACJE PRAKTYCZNE

DATA POWSTANIA

​1909 (data wydania)

WYDANIE

Kallas Aniela, Odszczepieńcy: dramat w 4 aktach, księgarnia D. E. Friedleina, Kraków; E. Wende i S-ka, Warszawa, 1909

DOSTĘPNOŚĆ

w bibliotekach

PRAPREMIERA

brak informacji

INNE WAŻNE REALIZACJE

brak informacji

CIEKAWOSTKI

​Prawdziwe imię i nazwisko autorki: Aniela Korngutówna; używała też pseudonimów: Juliusz Piasecki i Marian Biliński.

recenzja dramatu znajduje się w: Woroniecki Edward, O dramacie i dramatach, „Krytyka”, 1909, T4 z. VII s. 31; informacja za:

http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Materialy_Bibliograficzne/Materialy_Bibliograficzne-r1953-t2/Materialy_Bibliograficzne-r1953-t2-s5-148/Materialy_Bibliograficzne-r1953-t2-s5-148.pdf
 

LINKI

tekst sztuki dostępny na stronie HyPaTii. Kobiecej Historii Polskiego Teatru
http://www.hypatia.pl/web/pageFiles/attachments/1098/kallasodszczepiency-dramat-w-4-aktachcompressed.pdf

streszczenie sztuki na stronie HyPaTii. Kobiecej Historii Polskiego Teatru
http://www.hypatia.pl/web/pageFiles/attachments/1098/streszczenie-odszczepiency.pdf
AUTORKI
TEKSTY
SŁOWA KLUCZE
WYDARZENIA