3: Judyta Hopkins - córka fabrykanta, lat 22 Gloria Salomon - żona miliardera, lat ok. 40 Margot Morgan - aktorka, lat ok. 40
MĘSKICH
4: Eryk Doliwa - pan po czterdziestce Mac O’Key - zbankrutowany milioner Portier Hotelu Belle-Vue - Murzyn Dyrektor Hotelu Belle-Vue
DZIECIĘCYCH / STATYSTÓW / INNYCH
0
ILOŚĆ AKTÓW / OBRAZÓW, ILOŚĆ SCEN W AKTACH
Akty I-III, bez podziału na sceny.
MIEJSCA AKCJI
Stany Zjednoczone, Hotel Belle-Vue. Akt I - hall przy wejściu głównym, z budką portiera, stolikiem z gazetami i widokiem na schody prowadzące do pokoi; normalny hall przeciętnego hotelu. Akt II - jak Akt I, szara godzina, za oknami pada deszcz. Akt III - pokój Judyty; beznadziejny hotelowy pokoik.
ELEMENTY KOSTIUMOWE / REKWIZYTY
Gazety, które w Akcie I muszą starczyć za całą rozrywkę wszystkim gościom. Pioruny i błyskawice w Akcie II. Duża część akcji i dialogów skupiona jest wokół burzy i lęku przed nią. Łóżko w Akcie III. Zastajemy w nim Judytę i Eryka, potem niepokojące odgłosy z góry sprawiają, że Judyta i Eryk przesuwają łóżko w inne miejsce. Sufit w Akcie III. Duży kawał sufitu obrywa się i spada na to miejsce, gdzie poprzednio stało łóżko.
ODNIESIENIA MUZYCZNE / LITERACKIE
Przez chwilę z radia dobiega jakaś samba, potem marsz żałobny Chopina.
JĘZYK
OGÓLNIE
Proza.
CECHY SZCZEGÓLNE JĘZYKA
Język współczesny, zrozumiały, choć momentami dość egzaltowany, z zacięciem parodystycznym. Wtrącenia z języków obcych. Przewaga żywych dialogów. Złośliwe, cięte riposty.
Depresja. Kryzys egzystencjalny. Miłość i śmierć. Powstaje w Ameryce hotel dla samobójców.
D.G.
Myśli i tendencje samobójcze, załamania, brak chęci życia, brak perspektyw, rozsmakowywanie się w cierpieniu. Przekonanie, typowe w chwilach kryzysowych, w depresji, że nigdy nie będzie lepiej.
Pewnie u was w zgniłej Europie nikt by się nie zdobył na taki nowy, a zarazem głęboko humanitarny pomysł. Hotel dla samobójców, którzy bardzo chcą, ale nie mają odwagi sami zakończyć swojego życia - na końcu okazuje się być nietypowym eksperymentem terapeutycznym, mającym udowodnić, że wszyscy oni tak naprawdę chcą żyć. Przedziwny, przewrotny cynizm, dający prawo oceniać, czy czyjeś cierpienie jest uleczalne, czy nie.
Wszechobecny biznes - na wszystkim można zrobić interes, zarobić, rozreklamować i sprzedać. Życie i śmierć, jako produkty handlowe. Nieprzypadkowo goście Hotelu Belle-Vue to w większości ludzie dobrze sytuowani, których stać na to, żeby kupić sobie samobójstwo, czyli w ostatecznym rozrachunku - kupić sobie leczenie z myśli samobójczych. Dziś zarówno eutanazja, jak i aborcja, jeśli się ma pieniądze, jest dostępna, podobnie jak różne metody leczenia terapeutycznego z chorób i zaburzeń psychicznych. A co jeśli się nie ma pieniędzy?
U.K.
Hotel Belle-Vue to utopijne miejsce dla wszystkich, którzy chcą skończyć swój żywot na ziemi. Elitarne miejsce, gdzie za duże pieniądze wyszkolona ekipa spełni ostatnie zachcianki. Struktury panujące w hotelu przypominają luksusowe terapie odwykowe dla celebrytów. A wyrażenie „śmiertelne nudy” nabiera wśród zblazowanych pacjentów nowego znaczenia.
Ten tekst mógłby być scenariuszem czeskiej komedii, przy czym napięcie budowane jest jak w poważnym kryminale.
Współcześnie do załogi hotelu dołączyłyby postacie z „klubu 27” - Janis Joplin, Jim Morrison, Jimi Hendrix, Kurt Cobain i Amy Winehouse.
E.O.
PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI AKTORSKIE
Duży potencjał aktorski, ciekawe, inteligentne, żywe, dowcipne monologi.
D.G.
Postaci barwnie zbudowane, wyraźne charakterystyczności.
Jest szansa na inteligentne granie na granicy schematu i parodii schematu (zblazowana i znudzona miliarderka; sławna aktorka zazdrosna o konkurentkę; młoda, śliczna, romantyczna i naiwna dziewczyna; czarnoskóry portier; Polak-emigrant, a przy tym amant-literat; zgryźliwy zbankrutowany milioner).
Ciekawe zderzenie tematu samobójstwa i dialogów, jak przy cafe latte.
U.K.
W Hotelu Belle-Vue (piękne widoki) - piękne wyraziste role i piękne rodzaje śmierci. Literat wybiera śmierć z tęsknoty za ojczyzną. Stara Diwa - niespełniona aktorka, przypominająca bohaterów filmu Mister Lonely, wybiera śmierć przez zatrucie zapachem kwiatów. Jest też metoda na Kleopatrę - przez ugryzienie jadowitego węża, zarezerwowana dla wiecznie znudzonej żony miliardera.
E.O.
PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI INSCENIZACYJNE
Tekst dowcipny, bardzo pojemny, porusza również wątki polityczne. Sztuka wymaga trochę poprawy zakończenia, które współcześnie robi z niej mieszczańską komedyjkę.
D.G.
Świetny na poziomie anegdoty pomysł (hotel samobójców) zostaje nieco zagadany i nadmiernie wytłumaczony w Akcie III.
Realizm ciągnie ten dramat w stronę mieszczańskiej komedyjki, choć inteligentnej, to jednak salonowej. Wydaje mi się, że dziś wymaga on jakiegoś pazura pozarealistycznego.
U.K.
Zakończenie, które proponuje Samozwaniec, nie satysfakcjonuje. Dramat zasługuje na zdecydowanie ciekawszy i bardziej błyskotliwy finał. Sprawny reżyser z pewnością sobie poradzi.
Problemem może być spektakularna scena zawalającego się sufitu.
E.O.
UWAGI DODATKOWE
Zrezygnowałabym jednak z trzeciego aktu, na rzecz autentycznej psychoanalizy samobójstwa, a nie cynicznej, jak proponuje autorka w oryginale.
D.G.
Jest coś frapującego w tym zapale autorki do obśmiewania ludzi, którzy mają całkiem niezłe możliwości życiowe, a jednak chcą je wszystkie odrzucić i popełnić samobójstwo. Jednocześnie Dyrektor ze swoją prowokacyjną, pozytywną, a jednak dość kosztowną, psychologią - też zostaje obśmiany, ponieważ żaden z jego klientów-pacjentów tak naprawdę nie chce umierać.
Pytanie: czy to tylko satyra, czy jednak, zgodnie ze znanym aforyzmem Samozwaniec (śmiech i kpiny to niejednokrotnie płacz mędrca), jest to może jakaś głębsza diagnoza?
U.K.
Dramat uniwersalny, możliwy do zagrania przy minimalnej scenografii. Samozwaniec nie podsuwa scenograficznych, kostiumowych rozwiązań.
Czarny humor dla każdego.
E.O.
INFORMACJE PRAKTYCZNE
DATA POWSTANIA
1958
WYDANIE
Brak.
DOSTĘPNOŚĆ
maszynopis w bibliotece Stowarzyszenia Autorów ZAiKS
PRAPREMIERA
30.05.1958, Teatr Ludowy w Warszawie, reż. Artur Kwiatkowski
INNE WAŻNE REALIZACJE
20.11.1982, Teatr Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu, reż. Jerzy Sopoćko
CIEKAWOSTKI
Realizacja prapremierowa została zagrana 250 razy.
