TERAZ POLIŻ
  • STRONA GŁÓWNA
  • O NAS
  • SPEKTAKLE
  • ARCHIWUM
  • WYSTAWY
    • KREM I CZEKOLADA
    • świat poszedł do przodu
  • CZYTANIA
  • DLA DZIECI
  • AKTYWIZM
  • TERAZ POLIŻ BAND
  • KONTAKT
  • ENGLISH
    • ABOUT
    • PERFORMANCES
    • READINGS
    • FOR CHILDREN
    • ACTIVISM
    • TERAZ POLIZ BAND
    • POLISH QUEENS AND QUEERNESSES
    • CONTACT
  • STRONA GŁÓWNA
  • O NAS
  • SPEKTAKLE
  • ARCHIWUM
  • WYSTAWY
    • KREM I CZEKOLADA
    • świat poszedł do przodu
  • CZYTANIA
  • DLA DZIECI
  • AKTYWIZM
  • TERAZ POLIŻ BAND
  • KONTAKT
  • ENGLISH
    • ABOUT
    • PERFORMANCES
    • READINGS
    • FOR CHILDREN
    • ACTIVISM
    • TERAZ POLIZ BAND
    • POLISH QUEENS AND QUEERNESSES
    • CONTACT
  TERAZ POLIŻ
Obraz

MARIA DĄBROWSKA
GENIUSZ SIEROCY

  • ilość postaci
  • ilość aktów / obrazów, ilość scen w aktach
  • miejsca akcji
  • elementy kostiumowe / rekwizyty
  • odniesienia muzyczne / literackie
  • język
  • konwencja
  • tematyka
  • problemy / możliwości aktorskie
  • problemy / możliwości inscenizacyjne
  • uwagi dodatkowe
  • informacje praktyczne
  • linki
 

ILOŚĆ POSTACI

OGÓŁEM

​49
+ nieokreślona liczba statystów

KOBIECYCH

2:
Maria Ludwika - królowa polska, księżna Mantui, 34 lata, druga żona Władysława IV
Żona Posła Jowialnego

MĘSKICH

36:
Władysław IV - król Polski, 51 lat
Jerzy Ossoliński - kanclerz wielki koronny, 51 lat
Adam Kisiel - wojewoda bracławski, 48 lat
Jerzy Niemirycz - podkomorzy kijowski, w sile wieku
Jędrzej Leszczyński - biskup hełmiński, podkanclerzy koronny, w sile wieku
Jakub Sobieski - kasztelan krakowski
Albrecht Radziwiłł - kanclerz wielki litewski, 54 lata
Aleksander Radziwiłł - marszałek wielki litewski, 52 lata
Janusz Radziwiłł - hetman polny litewski, 36 lat
Łukasz Opaliński - marszałek wielki koronny, 70 lat
Adam Kazanowski - marszałek nadworny koronny, 51 lat
Mikołaj Ostroróg - podczaszy koronny
Filip Kazimierz Obuchowicz - wojski mozyrski
Jerzy Ponętowski - poseł województwa czernichowskiego
Stanisław Oświęcim - 42 lata
Wojciech Gniewosz - biskup kujawski
Jan Mikołaj Stankiewicz - marszałek izby poselskiej w 1646 roku
Bogusław Leszczyński - marszałek izby poselskiej w 1648 roku
Biskup Łagodny - senator
Poseł Różnowierca I
Poseł Różnowierca II
Poseł Prawosławny
Poseł Mazowiecki
Poseł województwa ruskiego
Poseł województwa kijowskiego
Poseł Jowialny
Poseł Czupurny
Poseł Gniewny
Poseł Przerażony
Poseł Rozważny
Poseł Zdeterminowany
Jan Tiepolo - poseł wenecki
Jan de Torres - nuncjusz apostolski
Omelian - kozaczek króla Władysława
Iwan Pietruszenko - pisarz wojska zaporożskiego
Posłaniec z dalekiej drogi

DZIECIĘCYCH / STATYSTÓW / INNYCH

11:

1 dziecko:
Zygmunt Kazimierz - królewicz, 6 lat, syn króla z pierwszego małżeństwa

10 epizodystów/statystów:
Dworzanin króla Władysława
Dworzanin Ossolińskiego
Wysłaniec z senatu
Kozak w służbie Kisiela
Pachołek w służbie Ossolińskiego
Pokojowiec
Pacholik I
Pacholik II
Pacholik III
Prymas - 80 lat

+ nieokreślona liczba statystów wśród tych: senatorowie, posłowie, posłowie kozaccy, pokojowcy, damy dworu, pachołkowie
 

ILOŚĆ AKTÓW / OBRAZÓW, ILOŚĆ SCEN W AKTACH

Akt I, bez podziału na sceny i obrazy.
Akt II, Obrazy 1-2.
Akt III, bez podziału na sceny i obrazy.
 

MIEJSCA AKCJI

Akt I - w pałacu w Ujazdowie, w maju r. 1646 […] Pokój w apartamentach królewskich […] Troje drzwi, uchylone okno, smuga rannego słońca.; za oknami trwają ćwiczenia wojska.

Akt II, Obraz 1 - na Zamku Królewskim w Warszawie […] początek sejmu, październik r. 1646 […] Na przodzie sceny część pokoju, gdzie Król przyjmuje posłuchania. W głębi sceny izba przechodnia. Szerokie drzwi oddzielają tę izbę od pokoju audiencjonalnego paru stopniami i kotarą, w chwili rozpoczęcia widowiska - odsłoniętą. W izbie przechodniej okno, przez które widać katedrę Świętego Jana.
Akt II, Obraz 2 - Zamek Królewski w Warszawie. Izba poselska.; z niej przejście do i widok na izbę senatu; grudzień 1646 roku; Koniec sejmu.

Akt III - miejsce to samo, co w Obrazie 2 Aktu II; Obie sale, senatorska i poselska, obite kirem, to samo ławy; Lipiec-Sierpień 1648 r. Sejm konwokacyjny.
 

ELEMENTY KOSTIUMOWE / REKWIZYTY

W Akcie I początkowo król przyjmuje gości w stroju domowym, potem wychodzi by przebrać się na wesele córki Ossolińskiego. Od momentu, gdy wraca przebrany, atmosfera staje się bardziej oficjalna.

Pod koniec Aktu II następuje kolejna przebiórka króla z kapelusza i haftowanego kaftana w buty juchtowe za kolana oraz kożuch przepasany i sięgający butów oraz czapkę futrzaną z odwiniętymi nausznikami - strój myśliwski na łowy.

Ossoliński, co jakiś czas, mnie brodę w chwilach większego zmartwienia (później robi to również Kisiel).
 

ODNIESIENIA MUZYCZNE / LITERACKIE

Od autorki (wstęp do wydania z 1957 roku, przedrukowywany potem w programach teatralnych):
Źródłami, z jakich korzystałam nade wszystko, były: diariusze sejmów z 1646 i 1648 roku, „Pamiętniki” Albrechta Radziwiłła, raporty nuncjuszów papieskich z czasu panowania Władysława IV, diariusz Stanisława Oświęcimia, listy Adama Kisiela, tudzież wszelkie inne listy i pamiętniki, na jakie udało mi się trafić. Znaczna część „Geniusza sierocego” to autentyczne teksty przekazów historycznych.
Wspominany jest też Kochanowski.

Odniesienia muzyczne:
W Akcie I zza okien dobiegają werble i trąbki wojskowe, obca szkocka kapela z kobzą, piszczałkami i bębenkami, a oddział kozacki śpiewa tęskną pieśń. Oprócz tego, w komnacie króla, Omelian śpiewa na rozkaz Władysława kozacką piosenkę (Oj, pje Bajda).

Na początku Aktu II zza okien słychać z katedry organy i chóralny śpiew „Veni Creator Spiritus”, pod koniec z katedry dobiegają organy, a tłum śpiewa Te Deum laudamus, ale gdy wchodzą myśliwskie trąbki, organy kościelne milkną. W izbie poselskiej posłowie jedząc i pijąc nucą i przyśpiewują.

W Akcie III zza okien Z pobliskiej katedry słychać śpiewy liturgiczne przy trumnie Władysława IV., potem dzwony kościelne biją na alarm. Ponadto Kozacy Kisiela śpiewają tę samą piosenkę, którą śpiewał Omelian w Akcie I. A pod koniec, w sali poselskiej, Pacholikowie i Omelian sprzątają śpiewając piosenkę (To warszawskie miasto), w trakcie której pojawiają się stopniowo pienia chóru liturgicznego z katedry od trumny Króla Władysława.; potem Pacholikowie i Omelian odmawiają chóralnie modlitwę Wieczne odpocznienie.
 

JĘZYK

OGÓLNIE

Proza.

CECHY SZCZEGÓLNE JĘZYKA

Język archaiczny - starannie przez autorkę odtwarzany język XVII-wieczny.
Wtrącenia z łaciny, niektóre kwestie z naleciałościami litewskimi, ukraińskimi, pojawiają się też całe wypowiedzi po ukraińsku (m.in. pieśni kozackie), królowa Maria Ludwika mówi wyłącznie po francusku.

Od autorki (wstęp do wydania z 1957 roku, przedrukowywany potem w programach teatralnych):
Język dramatu wymaga paru słów komentarza. Na ogół, wedle mego przekonania, autor powinien pisać językiem swego czasu bez względu na to, jaką epokę w swym utworze przedstawia. Są jednak rzeczy silniejsze od przekonań. Żyjąc przez trzy miesiące źródłami z XVII wieku, a więc i językiem tego czasu, tylko tym językiem w czasie pracy myślałam i wszystkie powołane do życia literackiego postacie słyszałam tylko tym językiem mówiącymi. Korektą łatynizowanej prozy XVII wieku była mi jego poezja, zwłaszcza Samuel ze Skrzypny Twardowski oraz Wacław Potocki. Poezja owoczesna wydała mi się znacznie bliższa mowy potocznej (choć to zakrawa na paradoks) niż proza oratorska czy epistolarna. Z poezji też zaczerpnęłam większość przysłów i charakterystycznych powiedzonek. W tej mocno i spontanicznie archaizowanej postaci „Geniusz sierocy” ukazał się w roku 1939. Teraz oddając go ponownie do druku złagodziłam i stuszowałam pierwotną archaizację, usuwając takie zwroty, słowa i formy składniowe, które nie byłyby zrozumiałe dla dzisiejszego czytelnika lub wydawałyby mu się dziwaczne. Ale istota mojej archaizacji, którą jest siedemnastowieczny tok myślenia, pozostała nietknięta.
 

KONWENCJA

dramat historyczny / dramat polityczny
 

TEMATYKA

SŁOWA KLUCZE

XVII wiek / bunt chłopski / geniusz narodu / gnuśna szlachta / innowiercy / intrygi / katolicyzm / Kozacy / król / Krym / Litwa / mądry król / nacjonalizm / naród / państwo / pochodzenie / pokój / polityka / Polska / Powstanie Chmielnickiego / prawo / przywileje / rasizm / Ruś / sejm / senat / sprawiedliwość / sumienie / sytuacja międzynarodowa / szlachta / Tatarzy / Turcja / Ukraina / wielka Polska katolicka / Władysław IV / władza / wojna / wojna domowa / wojna z Turcją / wolność / wolność szlachecka

TROPY INTERPRETACYJNE

O tym, że Polska sama jest sobie winna. O tym, że Polacy patrzą tylko na własne, jednostkowe, osobiste dobro i jeśli wybiegają w przyszłość, to najwyżej jedno pokolenie do przodu. A przy takiej krótkowzroczności trudno jest też dostrzec mądrość (tę dobrą, opiekuńczą) i prawych wodzów.
O tym, że demokracja nie jest dla wszystkich. Bo demokratyczne rządy, to nie rządy każdego z osobna, tylko umiejętność posłużenia się radą specjalistów - nie można wiedzieć wszystkiego, dlatego nie o wszystkim można decydować wedle własnego widzimisię.

O Polsce:
KRÓL: […] Chcieć zgody z ludem ruskim, którego Rzeczpospolita matką być winna - zdrada narodu. Pokój między religiami, stanami i fakcjami czynić - zdrada narodu. Wojnę z nieprzyjacielem śmiertelnym i odwiecznym głosić - zdrada narodu. Chcieć królem być wszystkich stanów, a nie jednego tylko - zdrada narodu.

O braku nadziei na zmianę, skoro nie zmieniło się nic od ponad 500 lat:
KRÓL: […] Bywa podczas, że już i pragnę, by polska nieroztropność wysiliła się i wypełniła do kresu miary swojej, bo może by jej wówczas na jaki koniec przyszło. Jako, że każda rzecz dobra czyli zła, jak owoc - roście, dojrzewa i spada. A jak zły owoc przed czasem spadnie, to i lepiej, bo nasienia nie wyda.

O konsekwencjach lekceważenia mniejszości, jakie już raz ponieśliśmy i możemy ponieść znów:
POSEŁ RÓŻNOWIERCA II: […] każda część narodu od równości w prawach odłączona, przeciw Rzeczypospolitej na koniec się obróci.”

I o tym, że różnorodność etniczna, wyznaniowa, kulturowa kraju zwiększa dobrobyt i pomyślność, a próba ujednolicenia przynosi katastrofę:
KISIEL: Mnożycie w ojczyźnie obcych, ani wiedząc, jak tym ścieśniacie granice Rzeczypospolitej, jak pomniejszacie jej siłę.”
M.J.

Historia niczego nas, Polaków, nie uczy.

Rzeczpospolita, którą wszyscy wycierają sobie gęby.

Geniusz sierocy  kończy się w momencie, w którym Ogniem i mieczem  się zaczyna, Dąbrowska opisuje więc przyczyny (a może nawet praprzyczyny?) konfliktów zbrojnych ukazanych przez Sienkiewicza „ku pokrzepieniu serc”. Krzycząca coraz głośniej na sejmach 1646 i 1648 roku idea Polski narodowo-katolickiej nie jest ani tak szlachetna, ani tak honorowa, ani nawet w połowie tak sprawiedliwa, jak w Trylogii.

Przerażająco aktualne kłótnie i walki o: prawo, przestrzeganie prawa, rozumienie autonomii państwowej, miejsce religii katolickiej w narracji narodowej, stosunek narodu do państwa i państwa do narodów w nim mieszkających, prawdziwy patriotyzm i „prawdziwą polskość”, stosunki międzynarodowe, inność, obcość, tolerancję, sprawiedliwość społeczną, winy nasze, winy cudze, solidarność i - o zgrozo - status obywatela. A do tego łatwość rzucania oskarżeń, posługiwanie się plotką, korzyści osobiste, i wieczna potrzeba posiadania wroga, która wspaniale podsyca podejrzenia i skłonność do widzenia wrogów wszędzie.

KRÓL: Wolności nikt wam nie zaprzecza, która nieoszacowanym jest darem przez ojców nam przekazanym. Dziwować się tylko trzeba, jak ją opacznie rozumiecie. Wolność, która się drugim nie udziela, jeno się w sobie zasklepia, wolność, co dla siebie hamulców nie zna, a dla drugich, od niej wyłączonych, ma żelazne kleszcze, nie wolnością jest cale, jeno zmową uprzywilejowanych. Chcecie krępować królów i Kozaków, i chłopów, a siebie to nie łaska?

POSEŁ RÓŻNOWIERCA I: Ma-li być teraźniejszy sejm gwarantem wolności, tedy niech ją waruje dla wszystkich. A to teraz najsposobniejszy czas, żeby znosić ucisk i nierówność różnowierców. […]
POSEŁ RÓŻNOWIERCA II: Jako mi wiadomo i prawosławni zamierzają nacierać, żeby cerkwie przez unitów zabrane, powrócone im były. I ono słuszna jest, jako że każda część narodu od równości w prawach odłączona, przeciw Rzeczypospolitej na koniec się obróci. Czego nie daj nam, wieczny Boże, doczekać.

KISIEL: Mnożycie w ojczyźnie obcych, ani wiedząc, jak tym ścieśniacie granice Rzeczypospolitej, jak pomniejszacie jej siłę. […] Bodajby czasy nie przyszły, kiedy ze wzgardą mówić się będzie: jam obcy tym Polakom. Jak dziś trwają jeszcze ostatki świetnych lat, kiedy honorem było dla każdego obcego zwać się synem i obywatelem Rzeczypospolitej.
GŁOSY: Woda to wszystko na rebeliantów młyn!
Zagraniczne to filozofie, nam Polakom zgoła niestrawne!

KISIEL: Ludzie powiadają: nie będzie w Polsce dobrze, aż będzie bardzo źle.
U.K.

Brak uwag.
E.O.
 

PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI AKTORSKIE

Dramat napisany dla mężczyzn. Role kobiece są dwie, z czego jedna epizodyczna, a druga to statystowanie. Za to postaci męskie są bardzo ciekawe, ale niełatwe do grania, ze względu na język i długie oracje.
M.J.

Bardzo trudny język - zarówno dla aktorów, jak i dla widzów.

Dramat ten wymaga zespołowego grania, dyscypliny rytmicznej, formalnej, a przede wszystkim - ogromnego zaangażowania w sceny zbiorowe.
U.K.

Ogromna liczba postaci.
Zgrabnie przedstawiony Władysław IV - „geniusz narodu”, osierocony, bo kompletnie niezrozumiany przez szlachtę i sejm.
E.O.
 

PROBLEMY / MOŻLIWOŚCI INSCENIZACYJNE

Trudno powiedzieć, o czym go robić. Z jednej strony jest tu wiele tematów, z drugiej - wszystkie one zostały już przemielone przez scenę, literaturę i film milion razy.

Sceny zbiorowe sejmu i senatu.
M.J.

Jak zauważył Jerzy Krasowski w reżyserskim komentarzu do prapremiery zamieszczonym w programie: wystawienie całej sztuki stworzyłoby 6-cio godzinny spektakl. Tekst wymaga skrótów. Prawdopodobnie wymaga również opracowania językowego - być może nie chodzi tu o całkowite przepisanie, czy uwspółcześnienie, ale o komunikatywność tekstu w zależności od pomysłu interpretacyjnego i inscenizacyjnego.

Pytanie o język jest ściśle powiązane z pytaniem o kostium, a także o konwencję realizacji. Dąbrowska podjęła dyskusję z sienkiewiczowską narracją historyczną, znalazła w XVII wieku wiele analogii do 1939 roku - jak ten podwójny nawias dziś otwierać?

Właściwie nie ma szans na realizację Geniusza sierocego  bez rozstrzygnięcia kwestii tłumu szlachty podczas obu sejmów. Autorka zakłada rozmach scenograficzny, obsadowy, dźwiękowy - dużo scen zbiorowych, akcja na kilku planach. Można to oczywiście rozwiązać na wiele różnych sposobów, nawet przy dużo mniejszej obsadzie, jednak znaczeniowo bardzo istotne stają się mechanizmy rządzące tłumem, groźby zerwania sejmu, mierzenie się poszczególnych jednostek z grupowym bohaterem „starożytnych wolności i przywilejów szlacheckich”.
U.K.

Dramat z pewnością ma wartość historyczną. Jest napisany szczegółowo i skrupulatnie.
Może zainteresować dzisiejsze grupy rekonstrukcyjne.
Nie sądzę jednak, żeby sprawdził się na scenie, chyba że wykorzystany, zaadaptowany w jakimś konkretnym celu.
E.O.
 

UWAGI DODATKOWE

Dramat, mimo że trudno się go czyta, jest zabawny i pełen erudycyjnych gier pomiędzy bohaterami. Pełen jest też cytatów określających Polskę i Polaków niezależnie od czasów.

O stolicy mówi się podobnie jak dziś: Warszawa gospodą żołdactwu i cudzoziemcom, to nie dziwota, że domowym gościom niewygodnie. A wnet pono będzie i niebezpiecznie, Panie odpuść.

Postać Żony Posła Jowialnego wydaje się być autokomentarzem autorki do całego dramatu:
Toście się nie mogli prędzej dogadać? Sześć tygodni gadania tyla gąb? Już to nienagadane nigdy wasze plemię mężczyńskie. O nas prawią, że językiem lubimy mleć. Ale my jak sobie gęby strzępimy, to na głupstwa tam byle jakie. Ale żeby o ważnych i wielkich rzeczach tyle rajcować, w których i sam Pan Chrystus jeno - tak i nie - przykazuje powiadać, to chyba że dla czczego popisu to czynicie…
M.J.

Wielokrotnie miałam wrażenie, że czytam stenogram ze współczesnego polskiego parlamentu. Nic się nie zmienia.
U.K.

Inspiracją do napisania dramatu było Ogniem i mieczem  Sienkiewicza, o czym autorka wspomina w Przedmowie.
E.O.
 

INFORMACJE PRAKTYCZNE

DATA POWSTANIA

marzec-kwiecień 1939 roku

WYDANIE

Dąbrowska Maria, Dramaty, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1957, Geniusz sierocy. Dramat wysnuty z dziejów siedemnastego wieku, s. 9-171
Dąbrowska Maria, Geniusz sierocy. Dramat wysnuty z dziejów XVII wieku, Towarzystwo Wydawnicze w Warszawie: J. Mortkowicz, Warszawa, 1939

DOSTĘPNOŚĆ

w bibliotekach

PRAPREMIERA

20.06.1959 - Teatr Ludowy, Kraków-Nowa Huta, reż. Jerzy Krasowski, scen. Józef Szajna, obsada: Władysław IV - Jerzy Kaliszewski, Ossoliński - Tadeusz Szaniecki, Kisiel - Franciszek Pieczka

INNE WAŻNE REALIZACJE

1.03.1985 - Teatr Narodowy, Warszawa, reż. Jerzy Krasowski, scen. Jerzy Michalak, obsada: Władysław IV - Krzysztof Chamiec, Ossoliński - Janusz Zakrzeński, Kisiel - Józef Nalberczak

CIEKAWOSTKI

Dramat ten to debiut dramatopisarski Marii Dąbrowskiej. Poniżej fragmenty ze wstępu autorki do wydania w 1957 r.:
Pomysł napisania utworu obdarzonego później tytułem Geniusz sierocy powstał w grudniu 1938 roku po nie wiem już którym przeczytaniu „Ogniem i mieczem” Sienkiewicza. Owładnęła mną wtedy nieodparta, natrętna chęć pokazania innej strony ówczesnego dramatu dziejowego w akcji, której sceną byłaby Warszawa w latach 1646-1648. W styczniu 1939 roku przystąpiłam do studiowania źródeł z epoki […]
Pod koniec marca 1939 roku przystąpiłam do pisania brulionu. W ciągu kwietnia dramat był gotów. „Geniusz sierocy” jest więc książką, którą napisałam szybciej niż jakikolwiek inny z moich utworów. […] Jest też jedynym utworem, nad którym pracowałam również nocami, rzecz zupełnie wyjątkowa w moich zwyczajach pisarskich. Może rosnące napięcie ówczesnej sytuacji europejskiej było tu bodźcem nakazującym pośpiech. Może spiętrzenie dręczących nas wtedy zagadnień wewnętrznie polskich, dla których temat i jego źródła historyczne okazały się - dla mnie samej - wstrząsającą aluzją, przynagliły rytm inspiracji. […]
W pierwszych dniach maja 1939 roku pani Janina Mortkowiczowa przeczytała „Geniusza sierocego” i natychmiast po przeczytaniu oddała go do druku. Postanowiłyśmy wydać go na razie tylko w pięciuset egzemplarzach. Normalny nakład przewidziany był po ewentualnym wystawieniu dramatu w teatrze. […]
W dniu 20 maja 1939 roku dramat ukazał się już w oknach księgarni firmy J. Mortkowicz, na Mazowieckiej 12. Mimo tak małego nakładu wzbudził gwałtowne zainteresowanie w świecie literackim, a zwłaszcza - teatralnym. Kilku na raz dyrektorów i kierowników literackich teatru zwróciło się do mnie z propozycją wystawienia go na scenie. Pierwszy, bo już po wydrukowaniu fragmentu w „Wiadomościach Literackich”, zwrócił się dyrektor Arnold Szyfman, niebawem zgłosił się Władysław Zawistowski. Teatry warszawskie były już wtedy upaństwowione i prowadziły „wspólną politykę teatralną”. Po kilku naradach zdecydowano, że grać to będzie nie Teatr Polski, lecz Teatr Narodowy, na co dyrektor Arnold Szyfman się zgodził. W lipcu 1939 roku zawarłam tedy umowę z Teatrem Narodowym i odbyłam rozmowę z Aleksandrem Zelwerowiczem, który miał sztukę reżyserować. Omawialiśmy między innymi kwestię adaptacji scenicznej. Rolę Władysława IV zamierzano powierzyć Junoszy Stępowskiemu. Kostiumy i dekoracje miały być dziełem Teresy Roszkowskiej. Premiery spodziewano się na marzec 1940 roku. Przeszkodziła wystawieniu „Geniusza sierocego” historia powszechna […]
źródło: Dąbrowska Maria, Dramaty, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, 1957, Przedmowa, s. 5-7
 

LINKI

tekst sztuki dostępny na stronie HyPaTii. Kobiecej Historii Polskiego Teatru
http://www.hypatia.pl/web/pageFiles/attachments/10402/dabrowskadramatycompressed.pdf

streszczenie sztuki na stronie HyPaTii. Kobiecej Historii Polskiego Teatru
http://www.hypatia.pl/web/pageFiles/attachments/10402/streszczenie-geniusz-sierocy.pdf

Geniusz sierocy w bazie realizacji e-teatru
http://www.e-teatr.pl/pl/realizacje/3135,sztuka.html

Geniusz sierocy  w Encyklopedii Teatru Polskiego
http://www.encyklopediateatru.pl/sztuki/3135/geniusz-sierocy

pełna informacja o prapremierze w bazie realizacji e-teatru - tam również dostępne liczne artykuły, recenzje i zdjęcia ze spektaklu (m.in. rozmowa z autorką, recenzja Ludwika Flaszena)
http://www.e-teatr.pl/pl/realizacje/3892,szczegoly.html

program prapremiery
http://www.e-teatr.pl/pl/programy/2015_11/69303/geniusz_sierocy___m__dabrowska__teatr_ludowy_nowa_huta_1959.pdf

program z realizacji w Teatrze Narodowym (1985)
http://www.e-teatr.pl/pl/programy/2015_09/67627/geniusz_sierocy___m__dabrowska__teatr_narodowy_warszawa_1985.pdf
AUTORKI
TEKSTY
SŁOWA KLUCZE
WYDARZENIA